| Term | Omschrijving |
|---|---|
| A - woorden | |
| Achillespees | Stevige pees in het onderbeen die de kuitspieren met de hiel verbindt. Geraakt bij zware langdurige inspanning gemakkelijk overbelast bij lopers. |
| Anaërobe drempel | De anaerobe drempel (ook overslagpols genoemd) wordt gedefinieerd als die intensiteit van inspanning (snelheid) waarboven lactaat zich begint op te hopen in de spieren en in het bloed. Deze ophoping ontstaat door het feit dat de afvoer van het lactaat de aanmaak niet meer kan volgen. Deze anaerobe drempel vormt dus de overgang van de aerobe naar de anaerobe lactische energielevering (zie energiesystemen). Hoe later een atleet deze drempel bereikt, hoe beter zijn uithoudingsvermogen. Men noemt dit punt ook de maximale lactaat steady-state. Inspanningen onder de anaerobe drempel kunnen geruime tijd (minstens 45 minuten) volgehouden worden. Inspanningen met een intensiteit boven de anaerobe drempel zullen snel moeten gestaakt worden. Door de lactaatopstapeling neemt de zuurtegraad van de spieren en het bloed immers toe, wat de prestaties negatief beïnvloedt. |
| Arch To Arch Triathlon | Extreme triathlon uitdaging, is geen georganiseerde wedstrijd: Vertrek: Marble Arch in Londen - Lopen: 140km naar Dover - Zwemmen: 34km Kanaal overzemmen - Fietsen: 291km naar Parijs Aankomst: Arc de Triomphe in Parijs |
| B - woorden | |
| Barefoot running | Is gewoon lopen zonder loopschoenen. Nederlands: Lopen op blote voeten. Duits: Barfusslaufen Frans: La course pieds nus Swahili: Viatu mbio |
| Beenvliesontsteking | Ontsteking van het beenvlies dat rond botten zit. Bij lopers geraakt het scheenbeenvlies meestal onstoken bij overbelasting. |
| Bigorexia | Bigorexia is de stoornis waarbij sprake is van een verslaving aan sport. Wie aan bigorexia lijdt, beweert niet meer zonder sport te kunnen en voelt zich niet goed wanneer hij of zij geen sport mag beoefenen. |
| Blaren | Kunnen ontstaan door aanhoudende druk of wrijving op de huid. Het zijn vochtophopingen onder de huid. Slechtzittende loopschoenen kunnen blaren doen ontstaan. Blaren kunnen worden opgeprikt met een steriele naald. |
| Bloeddonor | Als iemand bloeddonor is, wordt als regel een 500 ml bloed per keer afgenomen. Daarbij is het van belang om te weten dat een volwassen persoon van gemiddeld postuur ongeveer 5 liter bloed heeft. Ook bij sporters waarbij de ijzervoorraad op peil is, duurt het altijd één of meerdere weken voordat dit gedoneerde bloed weer is aangemaakt. Voordat het zover is gaat dat gepaard met een verminderd herstel- en prestatievermogen. De training zal hier dus tijdelijk op aangepast moeten worden, waarbij de sporter dus extra zal moeten letten op hoe hij / zij zich voelt tijdens en (daags) na de training. Het is daarom niet handig om bloed te doneren vlak voor een belangrijke wedstrijd of in een zware trainingsperiode. Hoelang de herstelperiode na een bloeddonatie is, is per persoon verschillend en hangt bijvoorbeeld af van de ijzervoorraad die iemand heeft. Gezien het feit dat prestatief trainende duursporters sowieso al vaker een ijzergebreksanemie ontwikkelen, kan het voor velen van hen dus echt een probleem worden als zij naast hun intensieve training ook nog eens twee keer per jaar 500 ml bloed geven. Het is begrijpelijk dat veel (prestatief) ingestelde langeafstandslopers van bloeddonatie afzien. |
| Bloeddoping | Vorm van doping waarbij men eigen afgetapt bloed net voor een wedstrijd terug in het lichaam brengt om het aantal rode bloedlichaampjes die zuurstof overbrengen te verhogen. |
| Bloedgroep | Suikerhoudende structuur op je rode bloedcellen bepaalt je bloedgroep. Bloedgroep 'O' zijn universele donoren, zij kunnen aan iedereen bloed geven? Verdeling: 'O' 45%, 'A' 40%, 'B' 10% en 'AB' 5%. |
| Bloedplasma | Bloedplasma bestaat voor 92% uit water, vandaar dat voldoende drinken tijdens inspanningen niet mag vergeten worden. De overige 8% zijn opgeloste stoffen zoals eiwitten, suikers, vetten, zouten, hormonen en vitaminen. Plasma staat in voor het transport van opgeloste voedingsstoffen (glucose, aminozuren, vetzuren) en het verwijderen van afvalstoffen (CO2, ureum, melkzuur). Plasma bevat ruim honderd verschillende eiwitten. Het plasma van bloedgroep AB kan als universele bloedgroep gebruikt worden voor een transfusie van plasma. |
| Bloedruk | De hartslag en bloeddruk samen bepalen hoe zwaar het hart moet werken om het bloed en zuurstof in het lichaam rond te pompen. Een lage bloeddruk in rust is goed (indien je geen last hebt van duizeligheid), bij inspanning zal de bloeddruk iets verhogen tesamen met de freqentie van de hartslag. Bij een constant hoge bloedruk zal het hart dikkere spiervezels aanmaken die harder kunnen samentrekken. Gevolg is dat de frequentie 'normaal' blijft maar het hart moet harder werken waardoor het sneller 'versleten' is. Slechte combinatie als je lang wilt leven. |
| Bounce | Vertikale beweging die het lichaam maakt tijdens het lopen. Hoe groter deze schommeling hoe meer energie erin kruipt. |
| Bursa | Zie 'Slijmbeurs' |
| Bursitis | Zie 'Slijmbeurs' |
| C - woorden | |
| Calcaneus | Hielbeen |
| Cat-camel | Oefening om de beweeglijkheid van de rug te behouden of te verbeteren. |
| Catecholamines | Of 'Stresshormonen' Verzamelnaam voor: adrenaline, noradrenaline en dopamine. Deze 3 stoffen worden bij intense emotie of zware beproeving door het centrale zenuwstelsel of de bijnieren geproduceerd. |
| Compressiesokken | Wordt aangeraden te dragen tijdens lange loopwedstrijden en ook erna. Het zijn zeer nauw aansluitende elastische sokken die de spiermassa op zijn plaats houden en zorgen dat zuurstofarm bloed sneller wordt afgevoerd. Bij aankoop met uw onderbeen worden opgemeten en dan pas weet je welke maat je nodig hebt. |
| Conconi-test | Bij de Conconi-test wordt er een relatie gelegd tussen de loopsnelheid en de hartslag. Om de 200 meter wordt het looptempo geleidelijk opgevoerd, en daarna constant gehouden. Na elke 200 meter wordt de hartslag opgenomen. Daarna wordt de snelheid weer opgevoerd en wordt de hartslag na enkele minuten weer opgemeten. Na de test wordt de hartslag tegen de snelheid uitgezet. Op deze manier kan het omslagpunt (anaerobe drempel) worden berekend. De grafiek zal wat afvlakken na het omslagpunt en vervolgens zal de hartslag vanaf dit punt niet evenredig meer toenemen met de snelheid. |
| Cooling-down | Na een inspanning de tijd die nodig is om de spieren terug op een een gecontroleerde wijze tot rust te brengen. Zodat ze nadien geen problemen gaan vertonen. In deze periode is statisch stretchen aangeraden. |
| Cooper-test | Is een test om de conditie van een loper te meten. Gedurende 12min zover mogelijk proberen te lopen. |
| Core Stability | Rompstabiliteit is elementair voor een loper. Het zijn niet enkel de beenspieren die het werk moeten doen, ook alle andere spieren dienen hun deel bij te dragen. |
| Corpus liberum | Is een stukje los kraakbeen of botweefsel dat los in het gewricht rondzweeft. |
| Creatine | Voedingssupplement dat gebruikt kan worden om kracht, spiermassa en snelheid te verbeteren. Vooral bij prestaties op hoge intensiteit lijkt het een positieve invloed te hebben. Voor landurige prestaties zijn er geen positieve effecten, eerder negatieve. |
| Cure tape | Tapen kan helpen om de klachten te verminderen als je de geblesseerde pees gaat belasten. Hiervoor wordt steeds vaker cure tape gebruikt. Dat is een gekleurde tape die niet alleen ondersteunt en de pijn vermindert, maar die ook zorgt voor een betere doorbloeding van de huid. Het is wel belangrijk dat de tape goed wordt aangebracht. Dat is best lastig, maar meestal wel te leren. Een fysiotherapeut kan een paar keer laten zien hoe het moet, waarna je het waarschijnlijk zelf kunt aanbrengen. |
| Cyrotherapie | Na een inspanning je spieren gedurende een tiental minuten onderdompelen in water dat kouder is dan 15°. Dit kan herstel van spierschade/spierstijdheid bevorderen. |
| D - woorden | |
| Dehydratatie | Treedt op wanneer je te weinig vocht in je lichaam hebt. Kan veroorzaakt worden door onvoeldende drinken voor en tijdens het lopen. |
| Dirty Dozen | Een reeks van 12 intervals van 400m. |
| DNF | Did not finish. Komt voor op wedstrijduitslag als de loper de wedstrijd niet heeft uitgelopen. |
| DNS | Did not start. Komt voor op wedstrijduitslag als de loper de wedstrijd niet heeft aangevangen. |
| Drinken | Zonder een goed vochthuishouding kan je geen prestaties leveren. Ruime tijd (kan dagen zijn) voor grote inspanningen veel drinken. Drink in grote volumes, zo zal je lichaam leren om snel veel vocht op te nemen. Tijdens inspanningen regelmatig blijven drinken. Drink dan kleinere hoeveelheden, maar drink vooraleer je dorst begint te krijgen anders drink je te laat. |
| Dry Needling | Dry needling is het behandelen van “myofasciale” triggerpoints in het lichaam aan de hand van een fijn naaldje. Het is gebaseerd op de anatomische en neurofysiologische principes van het spierweefsel en mag zeker niet verward worden met acupunctuur. Triggerpoints zijn lokale verhardingen, strakke banden in het spiervezelverloop. De oorzaak van triggerpoints zijn mede te wijten aan een acuut trauma, langdurige of herhaalde irritatie van de getroffen spieren, houding gerelateerd, psychologische oorzaken, … Deze triggerpoints of spierverhardingen kunnen lokale of gerefereerde pijn veroorzaken al dan niet gepaard gaande met een bewegingsbeperking en/of functie verlies. |
| Dynamisch stretchen | De spieren en pezen repetitief onder spanning brengen en terug vrijgeven. Aan te raden voor een inspanning. |
| Dynorfines | Werken als neurotransmitters en kunnen invloed hebben op het hongergevoel. Als je begint aan een loop als je honger hebt zal dat na een tijdje overgaan. |
| E - woorden | |
| Endocannabinoïdes | Natuurlijk hormoon dat in staat is om moleculen te produceren die ook terug te vinden zijn in planten zoals cannabis. Ze kunnen de pijn verminderen en euforiserend werken. Mogelijk hebben ze iets te maken met de runner's high |
| Endorfine | Stof die door de hypofyse wordt aangemaakt en hebben als eigenschap dat ze pijnstillend werken en een gevoel van behagelijkheid, euforie en geluk kunnen geven. Is eigenlijk een beloningssyteem van onze hersenen en geeft lopers de 'runners high' bij duurlopen. Ook het eten van chocolade kan endorfines doen vrijkomen. |
| Erytrocyten | Zie 'Rode bloedcellen' |
| Etalagebenen | Een aandoening van de bloedvaten. Geeft pijn in het been tijdens het lopen, door te stoppen verdwijnt de pijn, maar is er terug na de dezelfde tijd na herstrarten met het lopen. Oorzaak is een vernauwing van de slagaders, daardoor kan er te weinig zuurstof naar de spieren geraken. |
| F - woorden | |
| Fartlek | Zweeds woord voor een loopspel waarbij de afwisseling in terrein en snelheden de hoofdzaak is. |
| Fascia plantaris | Zie 'Hielspoor' |
| FiveFinger-loopschoenen | Ideale loopschoen als je aan Natural Running wilt doen en op je voorvoet landt. Het is niet meer dan een Vibram-zool, zonder demping, die je sloef aan je voeten kan doen. Beschermd tegen kleine steentjes en dergelijke. |
| Flopper | Is een loper die de eigenschap heeft om dramatisch in te storten als hij merkt als hij niet kan winnen. |
| Frictioneren | Een fysiotherapeut kan een probleemplek 'frictioneren', waarbij hij heel hard op de pijnlijke plek drukt. Hij maakt door het duwen het weefsel een beetje kapot. Het lichaam reageert hierop door de boel te gaan herstellen. De irritatie herstelt dan meteen 'mee'. |
| G - woorden | |
| Gojibessen | Dankzij zijn krachtige anti-oxidanten en poly sacchariden helpen de bessen verouderingsverschijnselen tegen te gaan. Een aantal voordelen op een rijtje: •Versterkt het immuunsysteem en verhoogt de weerstand •Reguleert de bloeddruk en versterkt het hart •Versterkt het geheugen •Houdt de bloedsuiker in balans •Helpt bij het behouden van een gezond lichaamsgewicht •Verbetert de kwaliteit van je slaap •Stimuleert de spijsvertering •Kan helpen bij het versterken van botten en spieren |
| Grote brug | Oefening om de rug te stabileseren. |
| H - woorden | |
| Hallux valgus | Voetafwijking waarbij de grote teen teveel naar buiten gedraaid is en een knobbel veroorzaakt. |
| Hamstrings | Verzamelnaam voor drie spieren aan de achterzijde van het bovenbeen, ook achterdijbeenspieren genoemd. |
| Hardlopen | Met hardlopen train je je uithoudingsvermogen en worden er spieren opgebouwd. |
| Hartslag | De frequentie van het pompen van het hart is de hartslag. De hartslag en bloeddruk samen bepalen hoe zwaar het hart moet werken om het bloed en zuurstof in het lichaam rond te pompen. Elke contractie van het hart is even sterk. Bij zware inspanningen zullen de contracties niet feller worden maar zal het hart zijn ferquentie verhogen. |
| Hartslagzone methode van Karvonen | Deze methode van Karvonen gaat uit van het verschil tussen de maximale hartslag en de rusthartslag. Dit verschil noemt hij het hartslagbereik. Door nu bij deze rusthartslag een percentage van dit hartslagbereik op te tellen, kom je tot de verschillende hartslagzones. |
| Hemoglobine | Hemoglobine zorgt voor het transport van zuurstof van je longen naar je organen en weefsels. |
| Heup abductie | Oefening om de bilspieren te verstevigen. |
| Heup-lift | Oefening om het bekken te stabiliseren. |
| Hielkap | Onderdeel van een loopschoen dat de hiel moet fixeren in de loopschoen. Stevig onderdeel maar soepel genoeg om de achillespees niet te belasten. |
| Hielspoor | Onder de voet net voor het hielbeen de plaats waar de peesplaat 'fascia plantaris' vastgehecht zit en die geïrriteerd of ontstoken kan geraken. Een typische overbelastingskwestuur. |
| Hippocampus | Dit deel van het brein is verantwoordelijk voor je geheugen en leerproces. Het is een van de weinige hersenregio'st in staat om nieuwe cellen aan te maken. Door de extra zuurstoftoevoer tijdens sporten wordt dit proces in gang gezet. |
| Holvoet | De voetzool heeft een klein raakvlak met de grond, vooral de voorkant en de hiel raken de grond. Op te vangen met een steunzool met ondersteuning van de holte van de voet. Deze voet geeft aanleiding tot oversupinatie. |
| Huid | Net als een machine, zal je lichaam warmte produceren tijdens het sporten. Om voldoende af te koelen, zullen de bloedvaten in de huid uitzetten, zal de bloeddoorstroom versnellen en zal de hitte via de huid afgevoerd worden. Op commando van de hypothalamus zullen de eccrine klieren aan het werk gaan. Deze zweetklieren veroorzaken een geurloze mix van water, zout en kleine hoeveelheden van andere elektrolyten op de oppervlakte van de huid. Wanneer dit type zweet verdampt, zakt je lichaamstemperatuur. De apocrine klieren, een tweede type zweetklieren, werken vooral vanuit zones die van nature met haar bedekt zijn, zoals de schedel, de oksels en het kruis. Hier ontstaat een vettiger zweet dat kan resulteren in een onaangename geur omdat bacteriën in de huid inwerken op deze transpiratie. |
| Hurkzit | Voeten evenwijdig plat op de grond en gehurkt zitten. Ook de ideale houding om je te ontlasten voor een wedstrijd, is op zijn 'Turks'. In deze houding is ontlasten eenvoudiger. Hoe lager de wc-pot hoe gemakkelijker je kan ontlasten. |
| Hypertone drank | Deze drank heeft een grotere osmotische druk dan het lichaamsvocht, aangezien hij per 100 ml meer deeltjes (suikers en elektrolyten) bevat, dat wil zeggen, geconcentreerder is. Daardoor wordt hij langzamer opgenomen dan gewoon water. Een hypertone drank bevat doorgaans meer dan 8g suikers per 100 ml. |
| Hypoatremia | Abnormaal laag natriumniveau in je bloed. Natrium is een elektrolyt die helpt om de balans tussen vocht in en buiten de cellen op peil te houden. Speelt een rol in de zenuwen die ervoor moeten zorgen dat spieren zich kunnen samentrekken. |
| Hypofyse | Dit controlecentrum waarschuwt de bijnieren om hormonen te produceren die noodzakelijk zijn om te bewegen. Er komen ook groeihormonen vrij die de spieren beschermen wanneer de glucosereserves zijn opgebrand. Dit hormoon maakt duidelijk aan je lichaam dat het vetten moet opbranden in plaats van te teren op spierweefsel. |
| Hypoglycemia | Abnormaal laag suikerniveau in je bleod. |
| Hypothalamus | Deze regio regelt je lichaamstemperatuur, alsook de balans tussen zout en water in je lichaam. Wanneer je opwarmt tijdens een inspanning, zal de hypothalamus signalen uitsturen naar je huid om zweet te produceren. |
| Hypotone drank | Deze drank heeft een relatief lage osmotische druk, wat betekent dat hij per 100 ml minder deeltjes (suikers en elektrolyten) bezit dan de eigen vochten van het lichaam. Doordat de drank meer verdund is, wordt hij sneller opgenomen dan water. Gemiddeld bevat een hypotone drank minder dan 4 g suiker per 100 ml. |
| I - woorden | |
| Iliotibiale band syndroom | Het is een overbelastingsfenomeen door het herhaald wrijven van de dikke band die begint thv de heupkam, loopt langs het dij-been en over de buitenzijde van de knie en aanhecht op het scheenbeen, over de epicondyl bij het buigen en strekken van de knie |
| Insanity | Fitness programma. Tijdens groepssessies worden de deelnemers onderworpen aan loodzware oefeningen. Onder de luide aanmoedigingen van een coach moeten ze, in sneltempo, herhaaldelijk kracht- en cardio-oefeningen van nog geen minuut uitvoeren. Dat gaat van ter plekke lopen en hoge sprongen maken tot reeksen push-ups, sit-ups en burpees. Maar specialisten terzake zijn niet enthousiast over Insanity. Volgens hen heeft het niets meer met gezondheid te maken, maar alles met een marketingstunt. Het programma kan zelfs levensgevaarlijk zijn. "Wie geen topconditie heeft, moet Insanity vergeten", vindt Paul Van Den Bosch, sportcoach bij Energy Lab. "Onervaren sporters en mensen boven 45 jaar zullen hun spieren en pezen overbelasten en te kampen krijgen met blessures. Maar ook erger: personen bij wie het hart het niet gewoon is om op dit hoge niveau te presteren, kunnen ernstige cardiovasculaire problemen krijgen." |
| Isotone drank | Deze drank heeft dezelfde osmotische druk als het lichaamsvocht, wat betekent dat hij ongeveer hetzelfde aantal deeltjes (suikers en elektrolyten) bevat per 100 ml en daardoor even snel of sneller wordt opgenomen dan water. De meeste commerciële isotone dranken bevatten tussen 4 en 8 g suiker per 100 ml. In principe vormen isotone dranken het ideale compromis tussen het weer aanvullen van vocht en energie. Of u een hypotone dan wel isotone drank kiest, is tot op grote hoogte een kwestie van persoonlijke smaak. Sommigen vinden een isotone drank te geconcentreerd of krijgen er buikpijn van. |
| J - woorden | |
| Jack Rabbit start | Is bij een start ineens als een bliksem er vandoor gaan. Meestal met een zware terugval later in de wedstrjd. |
| K - woorden | |
| L - woorden | |
| Laag glycogeen training | Door te trainen op een laag glycogeen niveau kan je je lichaam laten wennen aan de oncomfortable zone wanneer je lichaam erom vraagt en er een tekort aan is. Deze methode is omstreden omdat glycogeen wordt opgeslagen in lever en spieren, deze uitputten is ronduit gevaarlijk. |
| Lian-test | Camille Lian (1882-1969) was geneesheer in het Franse leger. Hij heeft de eerste klinische beschrijving van een hartinfarct gemaakt bij een levende persoon, daarvoor was dat enkel mogelijk bij overleden personen. |
| Lopersdiarree | Aandrang om tijdens of na het lopen naar de grote wc te gaan. Typische kwaal voor lopers, komt bijna niet voor bij andere sporten. Verschillende oorzaken mogelijk: - Door mechanisch schokeffect bewegen je ingewanden en begint alles in je darmen te zakken. - Slechte doorbloeding van maag en darmen om dat meer zuurstof naar je spieren wordt gestuurd tijdens het lopen. - Door warmte en dehydratatie storing in de bloedvoorziening. - Stress, maar dat is dan meestal voor een wedstrijd. |
| LSD | Long Slow Distance. Lange trage duurloop. |
| M - woorden | |
| Marathon | 42km 195m is de officiële afstand op de Olympische Spelen in 1896 geïntroduceerd. Ooit gelopen in 490VC door Pheidippides van Marathon naar Athene om de Griekse overwinning op de Perzen te melden. |
| Maximumhartslag | De beste methode voor het bepalen van je maximumhartslag, is een praktijktest. Hier kleeft echter één groot nadeel aan, en dat is dat deze niet geheel zonder risico is. Een wat ouder iemand (vanaf 30+!) die ongetraind zo'n test zou doen, kan in het ergste geval permanente beschadiging oplopen aan de hartspier. En zelfs als je wel goed getraind bent, is het zaak goed warm te fietsen voor je aan zo'n test begint. Wil je je dus niet wagen aan een praktijktest, dan kan je je maximumhartslag ook schatten. Een veelgebruikte methode is door (bij mannen) 220 minus je leeftijd te nemen of bij vrouwen 224 minus je leeftijd. Ben je bijvoorbeeld een man van 30, dan is je maximumhartslag bij benadering 220 - 30 = 190. |
| Medaille | Bij sommige wedstrijden krijg je bij aankomst een medaille. Dit kleinood kan enorm motiverend werken, leuk om toegevoegd te worden aan je collectie van medailles. |
| Middenrif | Net als eender welke spier, kan ook je middenrif uitgeput raken. Naarmate de zware ademhaling een grote last wordt, kunnen spasmen ontstaan die zorgen voor een pijnlijke steek in je zij. Er zijn ook nog alternatieve theorieën die stellen dat de spasmen afkomstig zijn van de ligamenten rond je middenrif of van geïrriteerde zenuwen (als gevolg van een slechte lichaamshouding) die van de bovenrug naar de buik lopen. Goed diep in en uit ademen en stretchen kunnen het ongemak in het midden van een workout verlichten. |
| Myotatisch reflex | Samentrekking van een spierengroep zal de tegenovergestelde spierengroep doen ontspannen. Vb.: als je de hamstrings samentrekt zullen de quadriceps ontspannen. |
| N - woorden | |
| Natural Running | Looptechniek die het nauwst aansluit bij het natuurlijke lopen zoals je deed toen je kind was. Hierbij maak je gebruik van de demping van de beentjes in je voet en niet meer van de demping van de hiel van je loopschoen. |
| O - woorden | |
| Omslagpunt | Je omslagpunt is die hartslag waarbij de door je spieren aangemaakte en aangevoerde afvalstoffen nog net in evenwicht zijn. Ga je harder, dan verzuur je. Logischerwijs is dit dus ook de maximale hartslag die je langdurig kunt volhouden. |
| Onderkoeling | Of Hypothermie. De temperatuur in je lichaam is zo laag dat normale stofwisseling in gevaar komt. Onderkoelking begint als de lichaamstemperatuur on de 35°C zakt, en wordt al kritiek als ze onder de 32°C zakt, en is dodelijk onder de 27°C. |
| Opioïden | Morfine is een prototype van opioïden, toegediend bij hevige pijnen. Opioïden worden bij voorkeur alleen toegepast bij pijn, die niet óf niet meer voldoende kan worden bestreden met niet-opioïden of met andere therapeutische maatregelen. Er kan gewenning voor dit soort pijnstillende producten ontstaan. |
| Osmotische druk | Osmose is het verschijnsel dat water beweegt tussen de binnenzijde en buitenzijde van de celwand. Het water beweegt van het deel met minder opgeloste stoffen naar het deel met meer opgeloste stoffen. De osmotische druk van een drank bepaalt in welke richting de vloeistof zich door een celmembraan heen (bijv. de darmwand) verplaatst. Drinkt men iets met een relatief grote osmotische druk, dan stroomt er water vanuit de bloedbaan en darmwandcellen naar de darmen. Bij een drank met een relatief lage osmotische druk is de richting omgekeerd: nu wordt er water (het drankje) uit de darmen opgenomen in de darmwandcellen en bloedbaan. |
| Overpronatie | De voet raakt bij het neerkomen de grond eerst met de binnenkant. De voet kantelt naar de binnenkant. Dit geeft mogelijk problemen met enkels, knieën en lage rug. Steunzolen kunnen helpen. |
| Overslagpols | Zie anaërobe drempel |
| Oversupinatie | De voet raakt bij het neerkomen de grond eerst met de zijkant (buitenzijde) van de voet. De voet rolt te weinig naar binnen. Dit geeft mogelijk problemen met enkels, knieën en lage rug. Steunzolen kunnen helpen. |
| Overtraining | Als je na een prestatie je lichaam niet genoeg rust gunt om terug op niveau te komen zal je zo afbouwen in plaats van opbouwen. |
| P - woorden | |
| Passief stretchen | Afgeleide vorm van statisch stretchen waarbij een partner je help tom in een bepaalde rekhouding te blijven. |
| Patellofemoraal syndroom | De knieschijf loopt niet goed in de groeven van het bovenbeen. Beschadiging van de achterkant van de knieschijd en onderkant van het dijbeen. |
| PFS (Plantar Fasciitis Support) | Voet- en enkelverband om de pijn te verminderen die veroorzaakt wordt door faciitis plantaris door druk op de tuberculum calcaneum medialis en de plantaire fascia. Kan gebruikt worden bij beginnend hielspoor. |
| Piriformis syndrome | Uitstralende pijn in de bil. De diepliggende bilspier irriteert een zenuw die vanaf de rug naar het been loopt. Het is dan de ichiaszenuw die bekneld geraakt door een te korte bilspier, een zwellig of een verhoogde spierspanning. |
| Plankhouding | Gezicht naar de grond en steun op je voorarmen en je tenen. Hielen, knieën, zitvlak en schouders vormen 1 lijn. |
| Plasmadonor | Plasmadonor zijn is minder belastend voor het lichaam dan gewone bloedafname, omdat de bloedcellen (en dus ook het ijzer) aan de donor worden teruggegeven. De donor raakt alleen ruim 600 ml plasma kwijt. Het afgenomen vocht is met drinken binnen enkele uren aangevuld terwijl de afgestane eiwitten binnen een dag weer zijn aangemaakt. Daarom is het verantwoord om na een dag al weer hard te trainen. In principe kunnen sporters dus zonder nadelen voor hun trainingsopbouw of wedstrijd plasmadonor worden. |
| Plasmatisch volume | De volume aan o.a. bloed in je lichaam. Bij te weinig drinken tijdens het lopen kan dit zo dalen in volume dat je spieren te weinig zuurstof toegevoerd krijgen. Kan fataal zijn voor de hartspier. |
| Platvoet | De voetzool heeft een groot raakvlak met de grond, ook de binnenkant raakt de grond. Op te vangen met een steunzool met ondersteuning aan de binnenkant. |
| PNF (Propioceptieve neuromusculaire facilitatie) | De spier wordt eerst samengetrokken en daarna heeft de spier de natuurlijke reactie om te ontspannen, je profiteert van dat moment om ze direct daarop volledig te rekken. |
| Pronokal dieet | Is een een dieet waarbij echt voedsel voor langere tijd (3 a 4 maand) van het menu wordt gehaald. Ter vervanging eet men zakjes met protiëne voeding. Ze bevatten veel eiwitten en de noodzakelijk vitamines en mineralen. Het is in België bekend geraakt door het spectaculaire gewichtsverlies bij Bart De Wever. |
| Q - woorden | |
| Quadriceps | Verzamelnaam voor vier spieren aan de voorzijde van de dij. Ze zorgen voor het strekken van de knie. |
| Quads | Vier grote spieren aan de voorkant van je bovenbenen. |
| Quitting | Opgeven ! Bij sommige lopers niet gekend, zelfs als ze zichzelf in de vernieling lopen. |
| R - woorden | |
| Rabbit | Een loper in een wedstrijd die de kop trekt voor een groep om een betere tijd neer te zetten voor de groep maar zonder zelf te finishen. |
| Rhabdomyolyse | Vorm van niervergiftiging, ook soms wel 'Oompje Rhabdo' genoemd onder ultralopers. Bij slecht getrainde lopers die tijdens een wedstrijd tot het uiterste van hun weerstand gaan, kan het zijn dat opengereten spiervezels hun emoglobine in het bloed laten vloeien. Dit kan leiden tot blokkering van de nier wat soms fataal afloopt. |
| Rode bloedcellen | Ze staan in voor het zuurstoftransport doorheen je lichaam. Ze bevatten ‘hemoglobine’: een ijzerhoudend eiwitpigment waarop de zuurstof zich vasthecht en die verantwoordelijk is voor de rode kleur van je bloed. |
| Rood gezicht | De haarvaatjes dicht bij de oppervlakte van de huid zetten uit tijdens het sporten in een poging om hitte weg te werken. Wie er gevoelig voor is, krijgt het typische rode gezicht tijdens of na de geleverde inspanning. |
| Ruffier-Dickson index | Is een eenvoudige test zonder cardiacale gevaren die al vanaf 10 jaar kan afgenomen worden. Levert een te berekenen index op: (p0 + p1 + p2 - 200)/10 p0 = Hartslag in rust meten. p1 = Hartslag na 30 squats in 45sec. P2 = 30sec na de oefening terug hartslag meten < 0 zeer goede conditie 0-5 goede conditie 5-10 gemiddelde conditie 10-15 conditie is onvoldoende >15 slechte conditie |
| Runner's high | Intense euforisch gevoel tijdens of na het lopen. Een gevoel dat je nog meer wilt doen lopen ook al ben je al moe. Ontstaan als je nog comfortabel kunt hardlopen terwijl je lichaam al wel uitgeput is, door het vrijkomen van edorfine. Kan werken als een mentale drive om een doelstelling te bereiken, vb. opbouw naar een marathon. Moeilijk uit te leggen aan mensen die nooit aan intensieve sport doen. |
| Rusthartslag | Je rustpols dien je 's ochtends te meten, voor enige vorm van fysieke activiteit, dus nog voor je uit bed bent geweest. Gedurende één minuut neem je je hartslag op, en de laagst genoteerde waarde is je rusthartslag. |
| Rustperiode | Tijdens een rustperiode geef je je spieren de kans om te recuperen. Bij een Start To Run sessie is zo'n rustperiode één tot enkel minuten en de dag tussen 2 sessies in. Bij looptrainingen is de rustperiode de dribbel fase tussen 2 intensieve stukken. Op lange termijn kan een rustperiode enkele dagen tot weken zijn, vooral na zware inspanning moet een rustperiode ingelast worden. Het is tijdens een rustperiode dat je je klaar maakt voor de volgende inspanning. |
| S - woorden | |
| Sarcolemma | Celmembraan, wat door overdreven strechten kan lijden tot microscopisch letsel |
| Sheldon-index | Lengte (in cm) delen door de derdemachtswortel van je gewicht (in kilo's). Is een betere index dan de BMI-index, zeker voor lopers is deze acurater. |
| Shockwave | Op dit moment wordt er veel onderzoek gedaan naar methoden om een peesontsteking sneller te laten herstellen. Eén van die methoden is de shockwave-techniek, die ook wordt ingezet om nierstenen te vergruizen. De sterke geluidsgolven blijken ook verkalkingen te kunnen vernietigen. Deze zitten vaak in de pezen in de schouder. Als de verkalkingen weg zijn, kunnen de pezen weer herstellen. Maar of het echt helpt; daar zijn de meningen over verdeeld. |
| Slijmbeurs | Het is een met vocht gevuld 'beursje' dat ervoor zorgt dateen pees niet tegen een botstructuur kan schuren. Het kan ontstoken (Bursitis) geraken bij structurele overbelasting, en het kan zeer lang duren vooraleer het genezen is. Meestal is het gewricht rust geven dan voldoende. |
| Smeerwortelzalf | Zalf die heel goed werkt tegen pijn ten gevolge van spier-, pees- en ligametletsel. De Romeinen kende al de kracht van de smeerwortelplant. Onderzoek heeft uitgewezen dat allantoïne de heling van wonden inderdaad kan bevorderen door de stimulering van de vorming van nieuwe cellen. vb: Flexagile creme |
| Spierverrekking | Dat is een blessure die veroorzaakt wordt door de overmatige uitrekking van spiervezels. De spier kan tijdens de lichamelijke inspanning overbelast worden |
| Sportletsel | Lichamelijk letsel of blessure die door het beoefenen van sport ontstaat. De meeste sportletsels ontstaan door slechte of geen opwarming en na de inspanning een foutieve of ontbreken van een cooling down periode. |
| Springersknie | Overbelastingsblessure van de knieschijfpees. Dat is de pees die van de achterkant van de knieschijf naar het scheenbeen loopt. |
| Statisch stretchen | De spieren en pezen gedurende 20 à 30 seconden onder spanning brengen. Enkel aan te raden na een inspanning. |
| Stoelhouding | Ga met je rug tegen de muur staan en hou die volledig aangedrukt tegen de muur. Plooi je benen zodat je boven- en onderbeen een rechte hoek vormen. Uitstekend als je dat langer dan 3' kan volhouden. Kampioenen kunnen dit tot 20'. |
| Strassburg Sock | Het is een kous die je 's nachts of bij rust kan aandoen en kan helpen om van hielspoor vanaf te geraken. Ze geeft een gecontroleerde rek aan de fascia plantaris. Ook heilzaam bij achillespeesklachten. |
| Stressfractuur | Is een sportletsel in de vorm van een kleine snee of breuk in het bot, meestal ontstaan door ongewone of herhaalde belasting op het bot. |
| Stretchen | Spieren en pezen opspannen en vrijgeven voor of na een inspanning. |
| Supercompensatie | Trainingsmethode om op regelmatige basis voldoende te rusten tussen de trainingen. Tijdens de rust recupereer je tot op het niveau van voor de training, maar door de trainingsprikkel zal het niveau na rust iets hoger liggen. |
| Swing-out | Loopstijl waarbij de onderbenen niet in rechte lijn terug naar voor worden gebracht maar via een kleine buitenwaardse swing. Komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. |
| T - woorden | |
| Tempo loop | Een loop van 4 à 8 km aan 80 à 90% van je vermogen. |
| Thiamine | Ook Vitamine B1 genoemd. Speelt een rol bij de geleiding van zenuwimpulsen en speelt een grote rol bij de afbraak van glucose tot energie. |
| Thyroxine | Een hormoon dat de schildklier afscheidt en het metabolisme versnelt. |
| Trainingsschema | Een schema dat je volgt om na een bepaalde tijd een vooropgesteld sportief doel te bereiken. In ieder trainingsschema zitten momenten van rust tussen de trainingen, tijdens deze momenten van rust geef je je lichaam de tijd om verder op te bouwen. |
| Traumeel | Homeopatisch middel zonder bijwerking om spierkwetsuren te behandelen. |
| Tuberculum | Knobbeltje, uitsteeksel |
| U - woorden | |
| Ultraloop | Een loopwedstrijd waarbij de loopafstand groter is dan een marathon. Dikwijls extreem lang of over zeer moeilijk terrien met veel hoogtemeters. |
| V - woorden | |
| Vaseline | Ideaal product om tepelschuren tegen te gaan tijdens het lopen. Pleisters kunnen natuurlijk ook. |
| Verteringsstelsel | Maag en darmen. Omdat je lichaam meer bloed moet sturen naar de spieren, krijgen andere systemen wat minder. Aangezien je vertering tijdens het sporten geen prioriteit krijgt, kunnen er wel wat kwaaltjes ontstaan. Beweging, absorptie en secretie in maag en ingewanden moeten dus soms boeten. Daarom is belangrijk dat je voor een sportsessie geen zware maaltijd consumeert, maar kiest voor een licht verteerbare hap. |
| Vertikale km | Of VK is een loopwedstrijd waarbij de afstand ondergeschikte is aan de hoogtemeters. Men probeert zo snel mogelijk 1000m in de hoogte te stijgen. De beste in deze discipline is Urban Zimmer, hij heeft ongeveer 30min om 1000m te stijgen. |
| Vesikels | Zijn kleine blaren, niet groter dan 1cm. |
| Vetloopje | Lopen met een nuchtere maag. Dus na opstaan direct gaan lopen zonder te hebben gegeten. Je traint je stofwisseling zo dat het efficiënter vetten gaat verbranden. |
| VO2max | Maximum zuurstof inname. Wanneer we sporten, heeft ons lichaam tot 15 procent meer zuurstof nodig. Het is dus niet verwonderlijk dat je sneller en zwaarder begint te ademen wanneer je inspanningen levert. Het tempo van je ademhaling zal blijven stijgen tot de spieren rondom je longen hun maximale snelheid hebben behaald. Deze maximumcapaciteit wordt uitgedrukt als 'VO2max'. Hoe hoger je VO2, hoe beter je conditie. |
| Voorvoetlanding | Looptechniek waarbij je niet landt op je hiel maar op je voorvoet. Zo maak je gebruik van de veerkracht van je voet i.p.v. op je hiel te landen. Als je kinderen ziet spurten lopen die automatisch op hun voorvoet. Best langzaam op te bouwen. Door op blote voeten te lopen zal je geniegd zijn niet op je hile te landen. Beschermen van je voeten kan door FiveFinger-schoeisel aan te doen. |
| W - woorden | |
| Warming-up | Voor een inspanning de tijd die nodig is om de spieren warm te maken om een inspanning te gaan leveren. De zuurstofopname van het bloed verhoogd en door de verhoogde temperatuur van de spieren wordt je bloed vloeibaarder zodat het sneller door het lichaam zuurstof kan rondbrengen. Het verhoogt het rendement van een training en hoort thuis in ieder trainingsschema. In deze periode is dynamisch stretchen aangeraden. |
| X - woorden | |
| Y - woorden | |
| Z - woorden | |
| Ziekte van Calvé-Legg-Perthes | Heupaandoening die vooral bij kinderen voorkomt. Pijn in knie, heup of lies zorgt ervoor dat ze mank lopen. Problemen met de kop in de heup dia afsterft. |
| Ziekte van Osgood Schlatter | Bij opgroeiende kinderen kan de aanhechting van de bovenbeenspieren net onder de knie, het groeischijf, dat daar zit, gaan verweken. Dit kan enkele maanden of langer een pijnlijke knobbel geven. |